Ly hôn là bước ngoặt lớn trong cuộc đời mỗi gia đình. Khi hai người không còn chung sống với nhau nữa, điều khiến cha mẹ lo lắng nhất không phải là tài sản hay thủ tục, mà là câu hỏi: Liệu mình có được nuôi con khi ly hôn không?
Bài viết này Luật Tín Thành sẽ giải đáp chi tiết quyền nuôi con sau khi ly hôn theo pháp luật Việt Nam hiện hành, từ những nguyên tắc pháp lý cơ bản đến điều kiện để giành quyền nuôi con, quyền và nghĩa vụ của cha mẹ, cũng như những tình huống đặc biệt.
1. Quyền nuôi con khi ly hôn là gì?
1.1. Quyền nuôi con là gì?
Quyền nuôi con khi ly hôn là quy định pháp luật xác định cha hoặc mẹ được trực tiếp chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục con sau khi ly hôn. Quyền này gắn liền với trách nhiệm và nghĩa vụ đối với con cái.
Sau khi ly hôn, dù không còn sống chung, cha mẹ vẫn có quyền và nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục con khi con còn nhỏ (dưới 18 tuổi), hoặc khi con đã thành niên nhưng mất năng lực hành vi dân sự, không có khả năng tự nuôi mình theo quy định pháp luật.
2. Pháp luật nào quy định quyền nuôi con sau ly hôn?
Quyền nuôi con sau ly hôn tại Việt Nam được quy định chủ yếu tại Điều 81 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, với các nội dung quan trọng như sau:
- Cha mẹ có quyền nuôi con và nghĩa vụ nuôi dưỡng con sau khi ly hôn.
- Cả hai bên có thể thoả thuận về người trực tiếp nuôi con
- Nếu không thoả thuận được, Toà án quyết định theo quyền lợi mọi mặt của con.
- Con từ đủ 07 tuổi trở lên phải xem xét nguyện vọng của con khi giao con cho cha hoặc mẹ.
- Con dưới 36 tháng tuổi thường được giao cho mẹ trực tiếp nuôi trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện hoặc có thoả thuận khác phù hợp lợi ích của con.
3. Tòa án xác định quyền nuôi con như thế nào?
Khi cặp vợ chồng không thỏa thuận được ai nuôi con sau ly hôn, Tòa án sẽ quyết định dựa trên các nguyên tắc và tiêu chí sau:
3.1. Nguyên tắc chính
- Lợi ích chính đáng của con là yếu tố quan trọng nhất trong quyết định của Toà án.
- Quyền nuôi con không dựa trên giới tính của cha hay mẹ, mà dựa vào điều kiện chăm sóc, nuôi dưỡng và môi trường sống ổn định của cho con.
- Trường hợp con từ đủ 07 tuổi trở lên, Toà án phải xem xét nguyện vọng của con khi giao con cho người trực tiếp nuôi, trừ trường hợp bất lợi cho con.
4. Ai được quyền nuôi con nếu dưới 36 tháng tuổi?
Khi ly hôn mà con còn nhỏ, cụ thể là dưới 36 tháng tuổi (tức dưới 3 tuổi), pháp luật có quy định ưu tiên như sau:
– Con dưới 36 tháng tuổi thường được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ khi người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con, hoặc vợ/chồng có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.
Điều kiện “không đủ điều kiện”
Một người được coi là không đủ điều kiện khi họ:
-
Mắc bệnh nặng hoặc không thể tự chăm sóc bản thân và con;
-
Không có nơi ở ổn định, điều kiện sinh hoạt, chăm sóc con;
-
Đã từng có hành vi bạo lực hoặc không phù hợp để chăm sóc con trong thời gian dài.
5. Con từ đủ 7 tuổi trở lên có được hỏi ý kiến không?
Đây là một trong những nội dung pháp luật rất được quan tâm trong thực tiễn.
– Khi con từ đủ 07 tuổi trở lên, Tòa án phải xem xét nguyện vọng của con khi quyết định giao con cho ai nuôi.
Có thể hiểu:
-
Con càng lớn, khả năng nhận thức và bày tỏ mong muốn càng rõ;
-
Tòa án sẽ lắng nghe ý kiến của con, nhưng ý kiến này không phải là yếu tố quyết định duy nhất – mà là một trong các yếu tố đánh giá tổng thể quyền lợi của con.
6. Điều kiện để giành quyền nuôi con khi ly hôn
Để Tòa án quyết định giao con cho một bên, người đó cần chứng minh điều kiện chăm sóc con tốt hơn đối phương. Các điều kiện này thường bao gồm:
6.1. Điều kiện về cơ sở vật chất
- Nơi ở ổn định, an toàn
- Điều kiện sinh hoạt, học tập
- Môi trường giáo dục lành mạnh
Tất cả những điều này giúp con có điều kiện phát triển toàn diện.
6.2. Điều kiện về tinh thần và chăm sóc
- Thời gian dành cho con của mỗi bên
- Sự gắn bó, quan tâm, yêu thương với con
- Không có hành vi bạo lực, lạm dụng hoặc tiếp xúc với môi trường xấu
Điều này thể hiện khả năng chăm sóc con không chỉ về vật chất mà cả tinh thần.
7. Quyền và nghĩa vụ của cha/mẹ không trực tiếp nuôi con
Cha/mẹ không trực tiếp nuôi con sau ly hôn vẫn có những quyền và nghĩa vụ quan trọng đối với con như:
- Nghĩa vụ cấp dưỡng cho con khi không trực tiếp nuôi;
- Quyền và nghĩa vụ thăm nom con, không ai được cản trở;
- Nghĩa vụ tôn trọng quyền của con được sống với người trực tiếp nuôi.
Nếu người không trực tiếp nuôi con có hành vi cản trở việc thăm nom hoặc gây ảnh hưởng xấu đến quá trình nuôi dưỡng con, người trực tiếp nuôi con có thể yêu cầu Tòa án hạn chế quyền thăm nom đối với người này.
8. Thay đổi người trực tiếp nuôi con
Quyền nuôi con không phải cố định vĩnh viễn sau ly hôn. Pháp luật cho phép:
Thay đổi người trực tiếp nuôi con khi có căn cứ pháp lý hợp lệ, ví dụ:
-
Cha/mẹ có thỏa thuận phù hợp với lợi ích của con;
-
Người trực tiếp nuôi con không còn đủ điều kiện chăm sóc con;
-
Hoặc các lý do quan trọng khác được Tòa án chấp thuận.
Trong trường hợp này, Tòa án tiếp tục đánh giá “quyền lợi về mọi mặt của con” và xem xét nguyện vọng của con từ đủ 07 tuổi trở lên trước khi quyết định.
9. Những sai lầm thường gặp khi giành quyền nuôi con
- Nghĩ rằng thu nhập cao là điều kiện duy nhất quyết định quyền nuôi con.
- Tập trung vào tranh cãi thay vì chứng minh điều kiện nuôi con tốt hơn.
- Phớt lờ nguyện vọng của con từ đủ 07 tuổi trở lên.
- Không chuẩn bị chứng cứ rõ ràng về nơi ở, thời gian chăm sóc, môi trường sống.
Quyền nuôi con khi ly hôn không chỉ là một vấn đề pháp lý mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến tâm lý, sự phát triển và tương lai của trẻ. Pháp luật Việt Nam đặt ra những nguyên tắc rõ ràng để Tòa án quyết định ai là người trực tiếp chăm sóc con sau ly hôn, dựa trên:
- Lợi ích toàn diện của con;
- Điều kiện vật chất và tinh thần của cha/mẹ;
- Nguyện vọng của con từ đủ 07 tuổi trở lên;
- Nguyên tắc ưu tiên đối với con dưới 36 tháng tuổi.
Nếu bạn đang gặp khó khăn trong việc giành quyền nuôi con sau ly hôn, trao đổi trực tiếp với luật sư có kinh nghiệm sẽ giúp bạn xác định chiến lược và chuẩn bị chứng cứ đúng pháp luật — từ đó bảo vệ tốt nhất quyền lợi cho con cái và chính bạn.
THÔNG TIN LIÊN HỆ – LUẬT TÍN THÀNH
📍 Địa chỉ: 169 Nguyễn Ngọc Vũ, Cầu Giấy, Hà Nội
📞 Hotline/Zalo: 0947.162.678
🌐 Website: www.luattinthanh.com.vn
Xem thêm:
