Thừa kế quyền sử dụng đất là một trong những thủ tục pháp lý quan trọng nhưng dễ phát sinh tranh chấp nếu không nắm rõ quy định pháp luật. Vậy người dân cần làm gì để đảm bảo việc nhận thừa kế được diễn ra đúng luật, nhanh chóng và tiết kiệm chi phí? Trong bài viết dưới đây, Luật Tín Thành sẽ hướng dẫn chi tiết quy trình thực hiện thủ tục thừa kế quyền sử dụng đất mới nhất theo quy định năm 2025.
1. Thừa kế quyền sử dụng đất là gì?
Thừa kế quyền sử dụng đất là việc chuyển giao quyền sử dụng đất của người đã chết cho người còn sống theo quy định của pháp luật. Đây là một hình thức thừa kế tài sản được pháp luật công nhận và bảo vệ, dựa trên di chúc hợp pháp hoặc theo quy định của pháp luật khi không có di chúc.
Theo quy định của Bộ luật Dân sự và Luật Đất đai những trường hợp để lại thừa kế gồm:
- Cá nhân được Nhà nước giao đất nông nghiệp để trồng cây hàng năm, nuôi trồng thủy sản;
- Cá nhân, thành viên hộ gia đình được Nhà nước giao đất nông nghiệp để trồng cây lâu năm, đất lâm nghiệp để trồng rừng, đất ở;
- Cá nhân có quyền sử dụng đất do được người khác chuyển nhượng quyền sử dụng đất hợp pháp.
Người thừa kế quyền sử dụng đất nông nghiệp để trồng cây hàng năm, nuôi trồng thủy sản phải là người nằm trong diện thừa kế và phải có thêm các điều kiện:
- Có nhu cầu sử dụng đất, có điều kiện trực tiếp sử dụng đất đúng mục đích;
- Chưa có đất hoặc đang sử dụng đất dưới hạn mức theo quy định của pháp luật về đất đai.
2. Điều kiện để được thừa kế quyền sử dụng đất
Theo Khoản 1 Điều 45 Luật Đất đai 2024, người sử dụng đất được thực hiện quyền thừa kế bằng quyền sử dụng đất khi có đủ các điều kiện sau đây:
- Có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở hoặc Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất hoặc Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất;
- Đất không có tranh chấp hoặc tranh chấp đã được giải quyết bởi cơ quan nhà nước có thẩm quyền, bản án, quyết định của Tòa án, quyết định hoặc phán quyết của trọng tài đã có hiệu lực pháp luật;
- Quyền sử dụng đất không bị kê biên, áp dụng biện pháp khác để bảo đảm thi hành án theo quy định của pháp luật thi hành án dân sự;
- Trong thời hạn sử dụng đất;
Quyền sử dụng đất không bị áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời theo quy định của pháp luật.
3. Quy trình thực hiện thủ tục
Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ khai nhận hoặc phân chia di sản thừa kế
Người thừa kế cần chuẩn bị hồ sơ đầy đủ, bao gồm giấy chứng tử của người để lại di sản, di chúc (nếu có), và các giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất. Hồ sơ này sẽ được nộp tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền, thường là Văn phòng đăng ký đất đai. Việc chuẩn bị hồ sơ đúng cách không chỉ tiết kiệm thời gian mà còn hạn chế rủi ro bị từ chối yêu cầu.
Bước 2: Công chứng, thẩm định các văn bản giấy tờ về kê khai, phân chia di sản
Sau khi nộp hồ sơ, cơ quan chức năng sẽ tiến hành thẩm định, kiểm tra tính hợp pháp của các giấy tờ. Thời gian thẩm định thường kéo dài từ 10 đến 30 ngày, tùy thuộc vào tính chất và độ phức tạp của hồ sơ. Nếu hồ sơ hợp lệ, cơ quan sẽ cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho người thừa kế. Trường hợp hồ sơ không hợp lệ, cơ quan sẽ thông báo lý do và yêu cầu bổ sung.
Bước 3: Kê khai và nộp thuế, lệ phí trước bạ
Người thừa kế cần lưu ý đến các chi phí liên quan như lệ phí cấp Giấy chứng nhận, phí thẩm định hồ sơ và các khoản chi phí khác. Những khoản phí này thường dao động từ 0,5% đến 1% giá trị tài sản thừa kế, nên người thừa kế cần chuẩn bị tài chính hợp lý. Và cần thực hiện kê khai thuế thu nhập cá nhân và lệ phí trước bạ, nếu trong trường hợp là quyền sử dụng đất thừa kế giữa cha mẹ, vợ chồng, con cái thì sẽ được miễn thuế thu nhập cá nhân.
Bước 4: Mời Luật sư tư vấn khi thực hiện thủ tục thừa kế
Người thừa kế nên tham khảo ý kiến của các chuyên gia hoặc luật sư có kinh nghiệm trong lĩnh vực đất đai. Việc này không chỉ giúp họ hiểu rõ hơn về quy trình mà còn giúp giải quyết nhanh chóng các tranh chấp, nếu có. Như vậy, quy trình thực hiện thủ tục thừa kế quyền sử dụng đất bao gồm việc chuẩn bị hồ sơ, nộp hồ sơ, thẩm định và nhận Giấy chứng nhận, cùng với việc cân nhắc các chi phí phát sinh.
4. Lưu ý khi chuẩn bị thực hiện
- Nếu người để lại di sản có nhiều con chung và con riêng, cần xác minh rõ quan hệ thừa kế để tránh tranh chấp.
- Luôn lưu giữ giấy tờ chứng minh quan hệ thừa kế và quyền sử dụng đất và nên lập di chúc rõ ràng nếu muốn phân chia đất đai theo ý muốn cá nhân;
- Thực hiện thủ tục sang tên nhanh chóng để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp.
- Trường hợp không có di chúc, tài sản sẽ được chia theo pháp luật cho những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất.
- Trong trường hợp có tranh chấp, việc khởi kiện tại Tòa án là biện pháp bắt buộc để bảo vệ quyền lợi.
Tại Sao Chọn Luật Tín Thành Để Hỗ Trợ?
✅ Luật sư hơn 15 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực đất đai và tố tụng
✅ Tư vấn & xử lý hàng nghìn vụ việc, bao gồm tranh chấp thừa kế đất đai phức tạp
✅ Làm việc trực tiếp với Văn phòng đăng ký đất đai, tòa án các cấp
✅ Dịch vụ toàn quốc – hỗ trợ tận nơi hoặc ủy quyền
Liên Hệ Luật Sư Tư Vấn
📍 LUẬT TÍN THÀNH
Số 169 Nguyễn Ngọc Vũ, Cầu Giấy, Hà Nội
📞 Hotline: 0947.162.678
📧 Email: luattinthanh.com.vn@gmail.com
🌐 Website: www.luattinthanh.com.vn
